MCL hastalarının tedavisinde hala istediğimiz noktada değiliz ve tedavilerden sonra bile ilerlemeye devam etme olasılığı olan bir hastalık ile karşı karşıyayız.Bu onay sayesinde MCL hastalarının tedavisinde ilk CAR T Cell olan  brexucabtagene autoleucel ‘de tedavi seçenekleri arasında yerini almış oldu.

Onay 74 yetişkin hastayı içeren ve devam eden, tek kollu ZUMA-2 klinik çalışmasının etkinlik ve güvenlik verilerine dayanmaktadır. Tüm hastalar daha önce antrasiklin veya bendamustin içeren kemoterapi, bir anti-CD20 antikor tedavisi ve bir Bruton tirozin kinaz inhibitörü (ibrutinib veya acalabrutinib) almıştı.

Araştırmada, etkililik analizi için değerlendirilebilen 60 hasta arasında birincil sonuç ölçüsü olan tam yanıt oranı % 62′ i idi.

Yan etki açısından;   82 hastanın% 18’i sitokin salınım sendromu ve % 37’si nörolojik olaylar yaşandı. En yaygın (% 10) derece 3 veya daha yüksek advers reaksiyonlar anemi, nötropeni, trombositopeni, hipotansiyon, hipofosfatemi, ensefalopati, lökopeni, hipoksi, pireksi, hiponatremi, hipertansiyon, enfeksiyon-patojen belirtilmemiş, pnömoni, hipokalsemi ve lenfopeni idi.

Brexucabtagene autoleucel ‘in,  lökoferezden ürün teslimine kadar ortalama 15 günlük bir üretim  süresi olması bekleniyor.

Akut Lenfositik Lösemi Nedir ?

Akut lenfositik lösemi (ALL) bir tür lösemidir. Lösemi, kan veya kemik iliği kanseridir. ALL, akut lenfoblastik lösemi ve akut lenfositik lösemi olarak da bilinir.

Akut lenfositik lösemide kelimelerin anlamını açıklayacak olursak  “akut” kelimesi hastalığın henüz olgunlaşmamış hücreleri etkileyip semptomların nispeten daha kısa sürede ortaya çıkması anlamına gelir. Diğer kelimemiz “lenfositik” kelimesi, ALL’nin etkilediği lenfosit adı verilen beyaz kan hücrelerini ifade eder.

Vücudumuzdaki beyaz kan hücrelerimiz enfeksiyonla savaşmamıza ve vücudumuzu korumamıza yardımcı olur. ALL durumunda vücut gereğinden fazla olgunlaşmamış lenfosit(lenfoblast) üretir ve bu hücreler olgunlaşmadan çoğalmaya devam eder. ALL hastalarındaki bu lenfosit hücreleri görevlerini hem düzgün yapamazlar hem de çeşitli organlarda bozukluk meydana getirirler.

Ayrıca belirtmek gerekir ki bu lenfositler hızla çoğaldıkça, sağlıklı beyaz kan hücrelerini, kırmızı kan hücrelerini , kan ve kemik iliğindeki trombositleri  de etkilemeye başlarlar.

Akut Lenfositik Lösemi Nedeni ve Risk Faktörleri Nelerdir ?

ALL’nin nedeni bilinmemektedir. Fakat bazı risk faktörleri bu hastalığın görülme sıklığını arttırabilir.

Daha önce kanser öyküsü olan ve tedavi amaçlı  kemoterapi ve radyasyon tedavisi gören kişilerde akut lenfositik lösemi gelişme riskini artabilir.

Genetik bozukluklar: Li-Fraumeni sendromu, Down sendromu, Klinefelter sendromu, nörofibromatoz, ataksi telanjiektazi veya Fanconi anemisi.

ALL ile bir erkek ya da kız kardeşi olması. İkiz de dahil olmak üzere akut lenfositik lösemili bir kardeşi olan kişilerin ALL riski artar(yaklaşık 2 veya 4 kat).

Akut Lenfoblastik Lösemi Semptomları Nelerdir ?

Hastalık nedeniyle kemik iliğinde üretilen kan hücresi  düzeyleri değiştiği için hastalarda pıhtılaşma bozuklukları artabilir, diş eti kanaması veya burun kanaması bu duruma örnek olarak gösterilebilir. Aynı zamanda kolay morarma ve kırmızı kan hücrelerinin azalmasına bağlı solukluk da bu durumla ilişkilendirilebilir.

Beyaz kan hücrelerimizin fonksiyonlarını kaybetmesine bağlı olarak vücut enfeksiyonlara karşı savunmamız duruma gelebilir. Bunun yanı sıra hastalığa spesifik olmasa da yorgunluk, halsizlik, kilo kaybı, ateş görülebilmektedir.

Kanser hücreleri dalak, karaciğer, böbrek gibi organları etkileyip karın ağrısı bulgusu olarak karşımıza çıkabilir.

Akut Lenfoblastik Lösemi Tanısı Nasıl Konulur?

Kan testleri: Vücuttaki kan hücreleri düzeylerinin düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir. Ayrıca periferik yayma yapılıp kan hücrelerinin şekil ve boyutlarına bakılmalıdır.

Organların ne kadar etkilendiğini anlamak için karaciğer ve böbrek  fonksiyon testleri yapılır. Aynı zamanda kitlesel bir oluşum olup olmadığını anlamak için görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Kitlenin özellikle dolaşım ya da solunum sistemine basısı söz konusu olabileceğinden bu basamak oldukça önemlidir.

Akım sitometri testleri ve kromozomal testler kullanılarak lösemi tipi belirlenebilir.Lösemi tipi belirlendikten sonra bulunan alt tipe özgü tedavi uygulanır.

Akut Lenfoblastik Lösemi tedavisi nedir?

Birçok hasta kematerapi ile tedavi edilir, kullanılan ilaç ve uygulama dozu ise hastaya göre belirlenir. Vücutta kanser hücresinin kalmamasına remisyon denir ve amaç remisyon sağlamaktır.Remisyon sağlandıktan sonra hastalığın tekrarlamaması için 2-3 yıl aralıklarla kemoterapi verilebilir.

Agresif seyreden ALL hastalarına kök hücre nakli önerilir.

Kronik Miyelositer Lösemi nedir?

Kemik iliğimizdeki öncül hücreler  kanımızda bulunan hücrelerin oluşmasını sağlar.Bu hücreleri kabaca sınıflandıracak olursak; lensositer ve miyelositer seri hücreleri şeklinde ikiye ayırabiliriz. Artmış blast hücre(öncül hücreler) sayısını  genellikle akut lösemide görmekteyiz. Kronik lösemide ise miyelositer ya da lenfositer seriyi oluşturan hücrelerin sayısının kontrolsüz şekilde artışı söz konudur.

Beyaz kan hücrelerimizin sayısında artışla karakterize, uzun dönemde gelişen hematolojik hastalığa Kronik Miyelositer Lösemi diyoruz. Kan, kemik iliği ve dalakta olgunlaşmamış beyaz kan hücreleri artışı vardır.

Kronik Miyelositer Lösemi  nedeni nedir?

Normalde 9.kromozomda ABL geni, 22.kromozomda ise BCR geni bulunmaktadır. Bu iki kromozomdaki mutasyon sonucu , iki gen füzyon yapınca Philadelphia adı verilen karakteristik kromozom oluşur ve hastalığa yol açar.Mutasyon sonucu  KML hücrelerinde artışa sebep olan  bir protein(BCR-ABL1 tirozin kinaz) üretilir.Kemik iliğinin etkilenmesi sonucu bu süreçte beyaz kan hücre sayısı artarken, bazı hastalarda anemi ya da trombosit sayısı artışı tabloya eşilik edebilir.

Kronik Miyelositer Lösemi  semptomları nelerdir?

Birçok hasta bulgu vermez, bir sebeple hastaneye başvurduklarında yapılan kan testleriyle tesadüfen tanı konulur.Bazı hastalarda ise gece terlemesi, ateş, kilo kaybı, dalak boyutunda büyüme gibi bulgular görülebilmektedir.

Kronik Miyelasiter Lösemi  evreleri nelerdir?

• Kronik Faz – Kronik faz KML’de kemik iliğinde %5’ten az olgunlaşmamış lösemik blast hücresi (anormal beyaz kan hücreleri) vardır. Kronik faz hastalar tüm KML hastalarının yaklaşık %85’ini oluşturur ve hemen hemen tüm vakalarda oral ilaçlarla iyi kontrol edilir.
• Akselere Faz – Beyaz kan hücreleri olgunlaşamaz ve kan veya kemik iliğinde yüzde 10 ila 19 arasında lösemik blast hücresi(öncül hücre) bulunur. Muhtemelen KML hücrelerinde gelişen yeni mutasyonlar nedeniyle ilaçlarla kontrol edilmesi daha zordur.
• Blastik Faz -Kan veya kemik iliğinde yüzde 20’den fazla blast hücresi vardır. İlaçlarla kontrol edilmesi zordur.

Kronik Miyelositer Lösemi  tanısı nasıl konulur?

En önemli test kan sayımı ölçümüdür. Lökosit sayısında (özellikle granülosit hücrelerinde)  artış görülmektedir. Normalde kemik iliğinde görülmesi gereken blast hücreleri periferik yayma yapılıp kanda izlenir. Sonrasında kemik iliği biyopsisi yapılıp artmış blast sayısı gösterilir ve genetik testlerle Philadelphia kromozu taranır. Hastaların %95’nde Philadelphia kromozu pozitiftir.

Kronik Miyelositer Lösemi  tedavisi nedir?

Tedavinin hedefleri -. Tedavide  “Philadelphia kromozomu” içeren hücre sayısının belirgin şekilde azaltılması amaçlanır. Tedavinin birincil hedefi semptomları hafifletmek, mümkün olduğunca yaşam süresini uzatmak ve KML’nin blastik faza  geçmesini önlemektir.

KML için en yaygın tedaviler şunlardır:

• Tirozin kinaz inhibitörleri – Oral (ağız yoluyla) kullanılan bu ilaçlar BCR-ABL1’in (KML hastalarında bulunan anormal protein) etkilerini engeller.Hamilelik veya emzirme döneminde kullanılması önerilmez.
• Kök hücre nakli – Kök hücre nakli (kemik iliği nakli veya hematopoietik hücre nakli olarak da adlandırılır) genellikle Tirozin Kinaz İnhibitörü tedavisine yanıt alamadığımız durumlarda veya nüksettikten sonra bu tedavi yöntemi kullanılır.
• Hematolojik yanıt, CML hücrelerinin kandan kaybolması ve normal kan hücresi sayımlarına dönüş anlamına gelir.
• Sitogenetik yanıt, Philadelphia kromozomu içeren hücrelerin kan veya kemik iliğinden kaybolmasını ifade eder. Sitogenetik yanıtın ölçülmesi, 100 normal kan veya kemik iliği hücresi arasında bir CML hücresini tespit edebilir.
• Moleküler yanıt, RT-PCR (ters transkriptaz polimeraz zincir reaksiyonu) adı verilen hassas bir moleküler test kullanılarak anormal BCR-ABL1 geninin mevcut olup olmadığını gösterir. PCR, 10.000 ila 100.000 normal hücre arasında bir BCR-ABL1-pozitif CML hücresini tespit edebilir.

Bir sitogenetik yanıt elde edilmedikçe, KML’nin hızlandırılmış fazına veya blasatik faza ilerleme riski devam eder.

“Tam moleküler cevap” terimi, BCR-ABL1 geninin artık tespit edilemediği durumları tanımlamak için kullanılmıştır, ancak çeşitli PCR testlerinin farklı hassasiyetleri vardır (testlerin az da olsa yanılma ihtimali vardır). Tam bir moleküler yanıt, saptanabilir tüm KML hücrelerinin ortadan kalkmasını gösterse de hastanın iyileştiği anlamına gelmez.

Kan, farklı hücre türlerinden oluşur. Bu hücreler  kemik iliği denilen bir bölümde yapılır.

ALL’de kemik iliği normal kan hücreleri yerine anormal kan hücreleri yapar. Bu anormal kan hücreleri kontrolden çıkar, kana karışır ve vücutta dolaşır. Bazen bu hücreler vücudun belirli bölgelerinde toplanır.

Kemik iliği anormal kan hücreleri yaptığında, bir kişinin vücudunun ihtiyaç duyduğu normal kan hücrelerini yapmaz. Bu semptomlara neden olabilir.

ALL belirtileri nelerdir?

ALL’in en yaygın belirtileri  şunlardır:

• Çok yorgun ve zayıf hissetmek
• Normalden daha kolay kanama veya morarma
• Enfeksiyonlara normalden daha kolay hastalanmak

ALL için bir test var mı?

Evet.

• Kan testleri
• Kemik iliği biyopsisi – ALL hücrelerinin var olup olmadığını görmek için küçük bir kemik iliği örneği mikroskop altında incelenecektir.
• Kemik iliği ya da kandan akımsitometri
• Kemik iliği ya da kandan kromozom analizi
• Kemik iliği ya da kandan genetik analizler

ALL nasıl tedavi edilir?

ALL tedavisi genellikle 3 kısımdan oluşur.

Tedavinin ilk bölümüne “remisyon indüksiyonu” denir ve yaklaşık 4 hafta sürer. Bu kısımda insanlar genellikle hastanede kalır ve kemoterapi alırlar. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldüren veya büyümelerini durduran ilaçların tıbbi terimidir. ALL türüne bağlı olarak, başka tedaviler de alabilirsiniz. Örneğin, “bağışıklık tedavisi” kanser hücrelerini öldürmek için vücudunuzun enfeksiyonla mücadele sistemi ile birlikte çalışır. “Hedefe yönlik tedavi” sadece belirli özelliklere sahip kanserler için çalışan ilaçları içerir.

Tedavi sonrası hastaların bir kısmı “remisyonda” olur. Bu, doktorların kan veya kemik iliğinde daha fazla anormal ALL hücresi görmediği anlamına gelir. Ancak doktorlar herhangi bir anormal hücre görmese de, vücutta hala ALL hücreler var. Bu hücreleri öldürmek ve ALL’nin  geri dönmesini önlemek için insanların daha fazla tedaviye ihtiyacı vardır.

Tedavinin ikinci bölümüne “konsolidasyon / yoğunlaştırma tedavisi” denir ve birkaç ay sürer. Bu süre zarfında insanlar genellikle daha fazla kemoterapiye sahiptir. Ancak önceki kemoterapiden daha düşük bir dozda verilir ve bir gece hastanede kalmanız gerekmeyebilir.

Tedavinin üçüncü kısmına “idame tedavisi” denir ve 2   yıl sürebilir. İdame tedavisi sırasında insanlar ayda bir kez kemoterapi alırlar. Ayrıca ayın belirli günlerinde başka ilaçlar (haplar) alırlar. Birçok kişi tedavinin bu bölümünde olağan faaliyetlerine geri dönebilir.

Tedaviden sonra ne olur?

Tedaviden sonra, hematoloji uzmanı kanserin geri gelip gelmediğini görmek için sizi sık sık kontrol edecektir. Düzenli takipler doktorunuzla konuşmayı,  kan testlerini içerir. Bazen kemik iliği biyopsisine de ihtiyacınız olabilir.

ALL geri gelirse ne olur?

Eğer ALL geri gelirse, tekrar  kemoterapi alırsınız ve ayrıca, radyasyon tedavisi veya kemik iliği nakli (“kök hücre nakli” olarak da bilinir) size uygulanabilir. Kemik iliği nakli, kemik iliği içindeki kemoterapi veya radyasyon ile öldürülen hücreleri “verici” hücrelerle değiştirir. Bu donör hücreler aşağıdakilerden gelebilir:

• Aile içi doku tipi sizinle eşleşen kişiler
• Akraba dışı , ancak doku tipi sizinle eşleşen kişiler
• Yeni doğmuş bir bebeğin göbek kordonundan kan ( doku tipi eşleşen)

Başka ne yapmalıyım?

Ziyaretler ve testler hakkında hematoloji uzmanının tüm talimatlarını takip etmek önemlidir. Tedavi sırasında yaşadığınız herhangi bir yan etki veya sorun hakkında hematoloji uzmanını bilgilendirmek önemlidir.

Her zaman hematoloji uzmanına  ve hemşirelerinize bir tedavi hakkında ne hissettiğinizi bildirin. Size her zaman bir tedavi teklif edildiğinde şunları sorun:

• Bu tedavinin faydaları nelerdir? Daha uzun yaşamama yardımcı olacak mı? Semptomları azaltacak veya önleyecek mi?
• Bu tedavinin riskleri nelerdir?
• Bu tedavinin dışında başka seçenekler var mı?
• Bu tedaviye sahip değilsem ne olur?

COVID-19 salgını nedeniyle hastaneye gelmenin riskli olduğu da düşünülürse bu grup hastalar için gayet olumlu bir haber. Klinik çalışmalarda, daha önce kan transfüzyonuna bağımlı olan hastaların yaklaşık yarısı, 8 haftalık bir süre sonunda kan transfuzyonu bağımlısı olmaktan kurtuldukları izlendi.

Her iki ilacında benzer güvenlik profilleri var. Yorgunluk, kabızlık, kanama, kas ağrısı, mukozit, artralji, bulantı, kan hücreleri düzeyinde baskılanma, ateş ve enfeksiyon ortak izlenen yan etkileri.

Tedavi 28 gün içinde 5 gün sürekli ağızdan alınan tabletlerden oluşmakta ve hastalara büyük kolaylık getirecek bir formda.

18 aylık takip süresinde  ortalama toplam sağ kalım süresi Venetoklaks + Düşük Doz Sitozin Arabinosid kolunda 8.4 ay iken sadece Düşük Doz Sitozin Arabinosid alan grupta 4.1 ay olarak saptandı. Kombinasyon kolunda ayrıca remisyon oranlarını, olaysız sağkalım daha iyi oranlarda idi ve transfüzyon gereksinimlerini azalttı. Bu sonuçlara göre Venetoklaks+Düşük Doz Sitozin Arabinosid kombinasyonu yoğun tedavi alamayan hastalarda yakın gelecekte standart tedavi olmaya aday bir kombinasyon olarak düşünülebilir.