Akut Lenfoblastik Lösemi Nedir?
“ALL” adı verilen Akut Lenfoblastik Lösemi, bir tür kan kanseridir ve hızlı bir şekilde hematoloji uzmanı tarafından tedavi edilmesi gerekir. ALL, B hücreli ve T hücreli olmak üzere 2 alt gruba ayrılır. Ayrıca Ph kromozomu varlığı tedavi açısından önemli yönlendirmeler yapar.
Kan, farklı hücre türlerinden oluşur. Bu hücreler kemik iliği denilen bir bölümde yapılır.
ALL’de kemik iliği normal kan hücreleri yerine anormal kan hücreleri yapar. Bu anormal kan hücreleri kontrolden çıkar, kana karışır ve vücutta dolaşır. Bazen bu hücreler vücudun belirli bölgelerinde toplanır.
Kemik iliği anormal kan hücreleri yaptığında, bir kişinin vücudunun ihtiyaç duyduğu normal kan hücrelerini yapmaz. Bu semptomlara neden olabilir.
ALL belirtileri nelerdir?
ALL’in en yaygın belirtileri şunlardır:
- Çok yorgun ve zayıf hissetmek
- Normalden daha kolay kanama veya morarma
- Enfeksiyonlara normalden daha kolay hastalanmak
ALL için bir test var mı?
Evet.
- Kan testleri
- Kemik iliği biyopsisi – ALL hücrelerinin var olup olmadığını görmek için küçük bir kemik iliği örneği mikroskop altında incelenecektir.
- Kemik iliği ya da kandan akımsitometri
- Kemik iliği ya da kandan kromozom analizi
- Kemik iliği ya da kandan genetik analizler
ALL nasıl tedavi edilir?
ALL tedavisi genellikle 3 kısımdan oluşur.
Tedavinin ilk bölümüne “remisyon indüksiyonu” denir ve yaklaşık 4 hafta sürer. Bu kısımda insanlar genellikle hastanede kalır ve kemoterapi alırlar. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldüren veya büyümelerini durduran ilaçların tıbbi terimidir. ALL türüne bağlı olarak, başka tedaviler de alabilirsiniz. Örneğin, “bağışıklık tedavisi” kanser hücrelerini öldürmek için vücudunuzun enfeksiyonla mücadele sistemi ile birlikte çalışır. “Hedefe yönlik tedavi” sadece belirli özelliklere sahip kanserler için çalışan ilaçları içerir.
Tedavi sonrası hastaların bir kısmı “remisyonda” olur. Bu, doktorların kan veya kemik iliğinde daha fazla anormal ALL hücresi görmediği anlamına gelir. Ancak doktorlar herhangi bir anormal hücre görmese de, vücutta hala ALL hücreler var. Bu hücreleri öldürmek ve ALL’nin geri dönmesini önlemek için insanların daha fazla tedaviye ihtiyacı vardır.
Tedavinin ikinci bölümüne “konsolidasyon / yoğunlaştırma tedavisi” denir ve birkaç ay sürer. Bu süre zarfında insanlar genellikle daha fazla kemoterapiye sahiptir. Ancak önceki kemoterapiden daha düşük bir dozda verilir ve bir gece hastanede kalmanız gerekmeyebilir.
Tedavinin üçüncü kısmına “idame tedavisi” denir ve 2 yıl sürebilir. İdame tedavisi sırasında insanlar ayda bir kez kemoterapi alırlar. Ayrıca ayın belirli günlerinde başka ilaçlar (haplar) alırlar. Birçok kişi tedavinin bu bölümünde olağan faaliyetlerine geri dönebilir.
Tedaviden sonra ne olur?
Tedaviden sonra, hematoloji uzmanı kanserin geri gelip gelmediğini görmek için sizi sık sık kontrol edecektir. Düzenli takipler doktorunuzla konuşmayı, kan testlerini içerir. Bazen kemik iliği biyopsisine de ihtiyacınız olabilir.
ALL geri gelirse ne olur?
Eğer ALL geri gelirse, tekrar kemoterapi alırsınız ve ayrıca, radyasyon tedavisi veya kemik iliği nakli (“kök hücre nakli” olarak da bilinir) size uygulanabilir. Kemik iliği nakli, kemik iliği içindeki kemoterapi veya radyasyon ile öldürülen hücreleri “verici” hücrelerle değiştirir. Bu donör hücreler aşağıdakilerden gelebilir:
- Aile içi doku tipi sizinle eşleşen kişiler
- Akraba dışı , ancak doku tipi sizinle eşleşen kişiler
- Yeni doğmuş bir bebeğin göbek kordonundan kan ( doku tipi eşleşen)
Başka ne yapmalıyım?
Ziyaretler ve testler hakkında hematoloji uzmanının tüm talimatlarını takip etmek önemlidir. Tedavi sırasında yaşadığınız herhangi bir yan etki veya sorun hakkında hematoloji uzmanını bilgilendirmek önemlidir.
Her zaman hematoloji uzmanına ve hemşirelerinize bir tedavi hakkında ne hissettiğinizi bildirin. Size her zaman bir tedavi teklif edildiğinde şunları sorun:
- Bu tedavinin faydaları nelerdir? Daha uzun yaşamama yardımcı olacak mı? Semptomları azaltacak veya önleyecek mi?
- Bu tedavinin riskleri nelerdir?
- Bu tedavinin dışında başka seçenekler var mı?
- Bu tedaviye sahip değilsem ne olur?