Demir Eksikliği Anemisi Nedir?
Demir Eksikliği Anemisi Nedir?
Eritrosit adını verdiğimiz kırmızı kan hücrelerimizde hemoglobin adı verilen moleküller ile dokularımıza oksijen taşır. Bu görevi yerine getirebilmesi için yapısında demir elementi bulundurması gerekir. Hemoglobin değeri yaşa ve cinsiyete göre belirtilen aralığın altında (erkekte 13g/dl altında, kadında 12 g/dl nin altında, gebelerde ise 11 g/dl’nin altında )ise bu bu duruma anemi ya da halk dilinde kansızlık denilmektedir.
Demir Eksikliği Anemisinin Sebepleri Nelerdir?
Aneminin birçok sebebi vardır ancak en sık gördüğümüz anemi tipi demir eksikliği anemisidir. Özellikle çocuklar, doğurganlık çağındaki kadınlar ve gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülkelerde yaşayan insanlar daha çok etkilenmektedir. Genel olarak kadınların erkeklerden daha fazla etkilendiğini görüyoruz. Yaklaşık her 5 kadından 1’inde demir eksikliği anemisi tespit edilmektedir. Bunun sık nedenleri ise gebelik,yoğun adet kanamalarıdır.Yetersiz beslenme, bağırsaklardan demir emiliminin azalması (örn: çölyak hastalığı, mide- barsak ameliyatları )ve aşikar ya da gizli kanamalara bağlı kan kaybını demir eksikliğinin başlıca nedenleri olarak sayabiliriz.
Demir Eksikliği Anemisinin Belirtileri Nelerdir?
Demir eksikliği anemisinin gelişimi ve belirti vermesi ;kişinin yaşına,cinsiyetine,demir depolarının durumuna, kan kaybının süresine ve miktarına bağlı olarak değişmektedir. Demir
Eksikliği anemisi; yorgunluk, halsizlik, güçsüzlük, baş ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı, dikkat dağınıklığı, toprak yeme isteği, kil yeme isteği, kül yeme isteği buz yeme isteği gibi belirtileri içerir. Hastalarda göz içinde solukluk, soluk avuç içi, soluk ve kuru cilt, kolay tırnak kırıkları, tırnaklarda şekil değişiklikleri, saç dökülmesi gibi bulgular saptanabilir.
Demir Eksikliği Anemisinin Tanısı Nasıl Koyulur?
Demir eksikliği anemisinin tanısı basit kan tahlilleri ile kolaylıkla koyulur. Doktorunuz sizden tam kan sayımı, kan da demir depolarının yansıtan tetkikleri isteyecektir. Buna ek olarak demir kaybına neden olabilecek hastalık ya da durumlarla ilgili tetkikleri de isteyebilir.
Demir Eksikliği Anemisinin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Demir eksikliği anemisinde tedavinin şekli,dozu ve süresi kişiye göre bireyselleştirilerek uygulanmalıdır. Tedavi iki farklı yol ile uygulanabilir. Bu yollar; ağızdan alınan ilaçlar ve damar içine verilen demir ilaçlarıdır. Kas içine enjeksiyon yoluyla tedavi artık yerini yeni nesil damar içine verilen ilaçlara bırakmıştır. Ağızdan alınan demir preparatları bulantı, kusma, hazımsızlık, kabızlık, ishal veya koyu renkli dışkıya neden olabilmektedir. Bu yan etkileri azaltmak için düşük dozda tedaviye başlamak ve dozu giderek arttırmak hasta konforu açısından daha iyi olacaktır. Çeşitli ilaçlar demir ilaçlarının emilimini azaltabilir. Bu nedenle bu ilaçlar arasına belirli süre konularak ilaçlar alınmalıdır. Kişi açken yani midesi boşken demir emilimi artmaktadır. Bu nedenle demir preparatlarının kişi açken verilmesi tedavi açısından çok daha faydalı olacaktır.Asitli meyve suları veya C vitamini içeren yiyecekler demir emilimini arttırırken mide koruyucular emilimin azalmasına neden olur. Ağızdan demir tedavisi başlandıktan sonra genellikle 2-4 hafta içerisinde hemoglobin değerinde 1-2gr/dl artma beklenmektedir. Bu nedenle tedavi başlandıktan 2-4 hafta sonra tekrar bir kan sayımı istenmelidir. Eğer kişinin anemisi ağırsa,ağızdan tedaviyi tolere edemiyorsa,kan kaybı devam ediyorsa,diyaliz tedavisi görüyorsa,demir emilim bozukluğu ile ilgili hastalığı varsa bu durumlarda damardan demir tedavisi önerilebilir. Bu tip tedavi de en korkulan yan etki demir alerjisidir. Tedaviye başlandıktan sonra demir emilimini azaltan nedeni bulmak önemlidir. Çünkü tekrarlama riski vardır. Bu tip durumlarda demir depolarını korumak için takviye edici gıdalar önerilir. Demir eksikliği anemisi kalın barsak kanseri veya diğer sindirim sistemi bozukluklarının habercisi olabilir. Gereksiz demir preparatı kullanmak bu tip rahatsızlıkları maskeleyebilir, bu sebeple danışılmadan takviye edici gıda kullanılmamalıdır.